การคำนวณวันเถลิงศกนั้น ตามคัมภีร์สุริยยาตร์ จะต้องมีการหาหรคุณเถลิงศก และค่าอื่น ๆ สำหรับคำนวณตำแหน่งดาวในปีนั้น ๆ เรียกว่าอัตตาเถลิงศก ทุก ๆ ปี ค่าหรคุณเถลิงศกที่คำนวณได้จะเป็นตัวเลขนับ 1 ที่วันเถลิงศก จ.ศ. 0 ซึ่งตรงกับวันอาทิตย์ที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 1181 ตามปฏิทินเกรกอเรียน มาจนถึงปีที่ต้องการ สำหรับกระบวนการหาหรคุณเถลิงศก มีดังต่อไปนี้
- ตั้งเกณฑ์ 292207 ลง เอาจุลศักราชปีนั้นคูณ ได้เท่าใด เอา 373 บวก แล้วเอา 800 หาร ลัพธ์ (ส่วนที่เป็นคำตอบจำนวนเต็ม) เอา 1 บวก เป็นหรคุณเถลิงศก
- เอา 800 ตั้ง เอาเศษจากข้อก่อนมาลบ ได้ กัมมัชพลเถลิงศก
จากผลที่ได้ ถ้าหารแบบสมัยใหม่โดยติดทศนิยม จะได้ว่าส่วนที่เป็นจำนวนเต็ม นับ 0 ที่วันแรกของ จ.ศ. 0 ส่วนที่เป็นทศนิยม เป็นเศษส่วนของวันนับจาก 0 นาฬิกาของวันเถลิงศกไปหาเวลาเถลิงศก แต่ในสมัยโบราณการคำนวณด้วยทศนิยมเป็นการยากลำบาก ดังนั้น ถ้าหารแบบติดเศษ แล้วเอาส่วนที่เป็นจำนวนเต็มบวก 1 ก็จะได้หรคุณเถลิงศก ส่วนที่เป็นเศษนั้นบอกถึงเวลานับแต่ 0 นาฬิกาไปหาเวลาเถลิงศกในหน่วยกัมมัช หากเอาไปหักลบออกจาก 800 ก็จะได้กัมมัชพลเถลิงศก หรือเวลาเป็นกัมมัชที่เหลือจนสิ้นวันเถลิงศก
เนื่องจากวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 1181 เวลา 00:00 น. มีหรคุณจูเลียนเป็น 1954167.5 เพื่อความง่ายจึงสามารถหาหรคุณจูเลียน (Julian day number) ของวันเถลิงศกได้ตามสูตร
JD วันเถลิงศก = [(292207* (พ.ศ.-1181) + 373)/800] + 1954167.5
JD วันมหาสงกรานต์ = [(292207* (พ.ศ.-1181) - 1359)/800] + 1954167.5
ตารางต่อไปนี้เป็นวันมหาสงกรานต์และวันเถลิงศกของปีนี้ ปีก่อนหน้าห้าปี และปีถัดไปอีกห้าปี สังเกตว่าบางปีจะมีเทศกาลสงกรานต์ตามที่คำนวณได้อยู่ทั้งหมดสี่วัน
ตารางวันมหาสงกรานต์
| พ.ศ. | จ.ศ. | วัน | ที่ | เดือน | เวลา | นามนางสงกรานต์ | ท่านางสงกรานต์ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| นาฬิกา | นาที | วินาที | |||||||
| 2552 | 1371 | อังคาร | 14 | เมษายน | 01 | 08 | 24 | โคราคเทวี | เสด็จไสยาสน์หลับเนตร |
| 2553 | 1372 | พุธ | 14 | เมษายน | 07 | 21 | 00 | มณฑาเทวี | เสด็จยืน |
| 2554 | 1373 | พฤหัสบดี | 14 | เมษายน | 13 | 33 | 36 | กิริณีเทวี | เสด็จนั่ง |
| 2555 | 1374 | ศุกร์ | 13 | เมษายน | 19 | 46 | 12 | กิมิทาเทวี | เสด็จไสยาสน์ลืมเนตร |
| 2556 | 1375 | อาทิตย์ | 14 | เมษายน | 01 | 58 | 48 | มโหธรเทวี | เสด็จไสยาสน์หลับเนตร |
| 2557 | 1376 | จันทร์ | 14 | เมษายน | 08 | 11 | 24 | โคราคเทวี | เสด็จยืน |
| 2558 | 1377 | อังคาร | 14 | เมษายน | 14 | 24 | 00 | รากษสเทวี | เสด็จนั่ง |
| 2559 | 1378 | พุธ | 13 | เมษายน | 20 | 36 | 36 | มณฑาเทวี | เสด็จไสยาสน์ลืมเนตร |
| 2560 | 1379 | ศุกร์ | 14 | เมษายน | 02 | 49 | 12 | กิริณีเทวี | เสด็จไสยาสน์หลับเนตร |
| 2561 | 1380 | เสาร์ | 14 | เมษายน | 09 | 01 | 48 | มโหธรเทวี | เสด็จยืน |
| 2562 | 1381 | อาทิตย์ | 14 | เมษายน | 15 | 14 | 24 | ทุงษเทวี | เสด็จนั่ง |
ตารางวันเถลิงศก
| พ.ศ. | จ.ศ. | วัน | ที่ | เดือน | เวลา | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| นาฬิกา | นาที | วินาที | |||||
| 2552 | 1371 | พฤหัสบดี | 16 | เมษายน | 05 | 06 | 00 |
| 2553 | 1372 | ศุกร์ | 16 | เมษายน | 11 | 18 | 36 |
| 2554 | 1373 | เสาร์ | 16 | เมษายน | 17 | 31 | 12 |
| 2555 | 1374 | อาทิตย์ | 15 | เมษายน | 23 | 43 | 48 |
| 2556 | 1375 | อังคาร | 16 | เมษายน | 05 | 56 | 24 |
| 2557 | 1376 | พุธ | 16 | เมษายน | 12 | 09 | 00 |
| 2558 | 1377 | พฤหัสบดี | 16 | เมษายน | 18 | 21 | 36 |
| 2559 | 1378 | เสาร์ | 16 | เมษายน | 00 | 34 | 12 |
| 2560 | 1379 | อาทิตย์ | 16 | เมษายน | 06 | 46 | 48 |
| 2561 | 1380 | จันทร์ | 16 | เมษายน | 12 | 59 | 24 |
| 2562 | 1381 | อังคาร | 16 | เมษายน | 19 | 12 | 00 |
ตัวอย่างเช่น ปี พ.ศ. 2556 วันมหาสงกรานต์ตรงกับวันที่ 14 เมษายน เวลา 01:58:48 น. ตามสุริยคติถือว่าเข้าวันใหม่คือวันอาทิตย์แล้ว แต่เนื่องจากยังไม่ถึงรุ่งสาง ทางจันทรคติจึงถือว่ายังเป็นวันเสาร์อยู่ เพราะฉะนั้น นางสงกรานต์จึงเป็นนางมโหธรเทวี ไม่ใช่นางทุงษะเทวีแต่อย่างใด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น